OPA BIJ DE NSB… OF IN HET VERZET
Mijn opa was een NSB’er. Zijn vrouw, mijn oma, ook. En mijn andere oma overigens, die zat ook al bij die nationaal socialistische beweging. Zo dat is eruit. De opa van Volkskrant columniste Sheila Sitalsing was ook NSB’er. Ze schreef er een boekje over, want was erg geschokt toen ze het hoorde, en moest dat kwijt, niet alleen aan haarzelf, maar in een grote oplage. Al die opa’s en oma’s hier genoemd zijn natuurlijk overleden, anders konden ze niet zo worden benoemd, bleef de waarheid verstopt. De opa van premier Schoof, die zat in het verzet en overleefde de oorlog niet. Hij vertelde erover in de 4 mei herdenking van dit jaar.
Wat al die opa’s en oma’s gemeen hebben, is niet dat ze overleden zijn en dus een beetje verleden tijd, onvoltooid, maar toch. Nee, wat ze echt verbindt, juist omdat ze er niet meer zijn, is dat er door hun nabestaanden mee gekoketteerd wordt. Daar worden de grootouders niet minder NSB’ers van, met zomin als kleinkinderen er iets van hebben meegekregen, het NSB lidmaatschap is niet erfelijk belast. En dat geldt ook voor de verzetsstrijder Pommerel, de opa van Schoof. Door hem zo nadrukkelijk te benoemen, op de Dam, wordt Schoof geen verzetsman, ook al wilde hij de 16.000 toehoorders dat doen geloven, indirect, juist door naar zijn opa te verwijzen.
Genocide Gaza
Wat we wel van de opa’s en oma’s kunnen leren is dat ze keuzes maakten, die hun levens tekenden. Dat ze zich achter vreemdelingenhaat schaarden, dat ze wegkeken bij de genocide die aan 6 miljoen mensen het leven kostten, dat ze het okay vonden dat buren werden afgevoerd, of zich daar juist tegen verzetten, dat ze vluchtelingen de deur wezen, of juist zelf moesten vluchten.
Wat Schoof, Sitalsing, u en ik van deze grootouders kunnen leren, is dat ze getuigen, deelnemers (goed of fout) waren van een geschiedenis, waarvan achteraf gezegd, geschreven werd, en dat telkens weer en telkens weer: ‘Never again’. ‘Nie wieder’, “Nooit meer.’
En terwijl we dat weten, voltrekt zich in Gaza, niet zo heel ver hier vandaan, een genocide. De daders zijn de kinderen en kleinkinderen van de slachtoffers van toen. Terwijl we dat weten, vestigt de vreemdelingenhaat zich op het pluche in het Catshuis. Gewoon, open en zonder gene, worden mensen die de omvolkingstheorie aanhangen, die openlijk racisme uiten en xenofobe maatregelen nemen, aangesproken met ‘excellentie.’ Is racistische politiek salonfähig geworden.
Vreemdelingenhaat
Het lijkt wel heel erg op wat onze opa’s en oma’s hebben meegemaakt, wat ze hebben gedaan, de keuzes die ze gemaakt hebben. Het gekoketteer van heel erg naoorlogs nageslacht met hen is niet alleen gênant, het is vooral inhoudsloos.
‘Nooit meer’ is niet iets uit de tijd van opa’s en oma’s, geen inhoudsloze, machteloze mea culpa om wat is gebeurd.
‘Nooit meer’ is van nu, van ons, van tot hier en niet verder.
