Wordt het geweld? Of geloof in debat?
Wordt het dictatuur? Of democratie?
Wordt het racistisch? Of omarmen?
De keuze was nog nooit zo makkelijk. En ligt nog nooit zo ver van de werkelijkheid van vandaag.
In de Tweede Kamer stemt een rechtse meerderheid voor een verbod op “antifa” – een niet bestaande organisatie, maar veelkleurige beweging. Twee dagen later breken fascisten de Haagse binnenstad af, vernielen het partijbureau van D66, bestormen het Binnenhof. De Hitlergroet en ‘Sieg Heil’ galmen door de straten.
Diezelfde rechtse meerderheid in het parlement weigert dit geweld politiek te noemen. Omdat ze het zelf geëntameerd heeft. De leider van de grootste rechtsextremistische partij steekt het vuur in eigen persoon aan. Bij demonstraties tegen AZC’s roept hij op “het besluit van de gemeenteraad niet te accepteren”(Zwolle), “Jullie zijn de baas, niet de burgemeester”(Helmond).
Eigen volk eerst
Niemand roept hem tot de orde. Sterker nog, 4 op de 10 Nederlanders vindt “eigen volk eerst” prima en bijna de helft van de bevolking roept om een sterke leider. Bron: onderzoek The Hague Centre for Strategic Studies, dat net is gepubliceerd, maar even ondergesneeuwd als verontrustend is. 5000 Nederlanders zijn ondervraagd en de bottom line van deze zeer representatieve groep is dat racistisch geweld, afkeer van migranten, de rug naar de ‘politieke elite’, aanhang voor complottheorieën en steun voor een autocratie nog nooit zo groot is geweest.
Nee, het is geen meerderheid. Maar het is bijna een meerderheid van de Nederlanders die de bijl zet in de liberale democratie, zonder te beseffen dat daarmee hun eigen rechtsstaat en dus rechten ook wordt afgebroken. Wie voor een autocratie pleit, vergeet dat hij/zij daarin niets te zeggen heeft: aan de overkant van de oceaan breek Trump in noodtempo de oudste democratie van de Westerse wereld af. Dat is ons voorland.
Rechtssttaat
Waarom het zover is gekomen, vermeldt het onderzoek niet. Decennia afbraak van de verzorgingsstaat, de overheid als bedrijf en de burger als vergeten klant, die moet betalen maar niets mag beslissen – ze spelen alle een rol. En omdat de politiek zelf daarin geen verantwoordelijkheid wil en durft nemen, wimpelt ze al haar fouten af op de vreemdeling, de buitenlander, de migrant. Wel zo makkelijk, want de migrant heeft geen stem en laat zich dus niet horen. Ook hierin is Trump een voorbeeld, maar hij niet alleen. Europa doet al jaren niets anders, en Marjolein Faber stapte gewoon in de voetsporen van haar voorgangers, zij het wat dieper en scherper.
Dus: wordt het 29 oktober haat of hoop? Het antwoord op die vraag is niet zo simpel. Want wie de haat brengt, is wel duidelijk. Maar wie zal ons de hoop brengen?
